Przedsiębiorcy coraz częściej w celu sfinansowania inwestycji korzystają z leasingu. W małych i średnich przedsiębiorstwach najczęściej leasing wykorzystywany jest do zakupu środków transportu. Z pewnością ogromną zaletą tego typu finansowania w porównaniu z tradycyjnym kredytem jest większa elastyczność i dostępność- w szczególności dotyczy to tych firm, którym banki nie chętnie udzielają finansowania. Decydując się na zakup określonego aktywa z wykorzystaniem leasingu firmy mogą zminimalizować wkład własny- ponieważ opłata wstępna często waha się w przedziale między 5 a 10% wartości przedmiotu leasingu. Dodatkowymi zaletami leasingu są minimum formalności oraz uproszczenia. Ponadto opłaty miesięczne w stałej wysokości pozwalają właścicielom firm zaplanować wydatki w kolejnych miesiącach.

Korzyści podatkowe

Zarówno leasing operacyjny jak i finansowy pozwalają na ujęcie kosztów uzyskania przychodów- i tak dla leasingu operacyjnego raty leasingowe stanowią koszty uzyskania przychodów, natomiast w przypadku leasingu finansowego kosztami podatkowymi są odsetkowa cześć raty oraz amortyzacja.

Pojęcia leasingu operacyjnego i finansowego nie są identyczne w ustawie o rachunkowości i w ustawie podatkowej, dlatego może zdarzyć się taka sytuacja, że leasing operacyjny podatkowo może być leasingiem finansowym księgowo i na odwrót- leasing finansowy podatkowo może być leasingiem operacyjnym księgowo.

W przypadku większości małych i średnich firm prowadzących księgi rachunkowe nie wprowadza się leasingu do ksiąg rachunkowych korzystając z możliwości podatkowego jego ujęcia. Mniejsze przedsiębiorstwa, które nie podlegają obowiązkowi badania sprawozdania finansowego mają możliwość kwalifikowania inwestycji sfinansowanej za pośrednictwem leasingu zgodnie z przepisami prawa podatkowego.

Zakup inwestycji leasingowej wiąże się z problemami związanymi z prawidłowym ujęciem tego zdarzenia w księgach rachunkowych. Przede wszystkim należy dokonać analizy umowy leasingowej pod kątem podatkowym- w celu określenia czy podatkowo mamy do czynienia z leasingiem operacyjnym czy finansowym.

Poniżej przedstawiona została ogólna charakterystyka leasingu zgodnie z prawem podatkowym i bilansowym. W części poświęconej księgowemu ujęciu – skoncentrowano się głównie na leasingu operacyjnym, ponieważ ten rodzaj transakcji występuje najczęściej w mniejszych przedsiębiorstwach.

Leasing w ujęciu podatkowym

Ustawy o podatkach dochodowych- zarówno ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych jak i ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiują pojęć leasingu finansowego i operacyjnego, jednak w praktyce wyróżnia się takie pojęcia.

Leasing operacyjny podatkowo

W myśl art. 17 b.1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego, jeżeli umowa ta spełnia następujące warunki:

1. została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 10 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości, oraz
2. suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.

Jeżeli dwa wyżej opisane warunki zostaną spełnione umowa będzie miała charakter leasingu operacyjnego i w tym przypadku leasingobiorca będzie zaliczał do kosztów podatkowych opłaty z tytułu leasingu.

Poniesiona opłata wstępna, która zwyczajowo jest warunkiem zawarcia umowy leasingu zaliczana jest jednorazowo do kosztów uzyskania przychodów w momencie poniesienia kosztu. Jest to tak zwany czynsz inicjalny lub czynsz zerowy – bez poniesienia którego do zawarcia umowy leasingu w ogóle by nie doszło. Powyższe potwierdzają orzeczenia WSA (m. in. WSA w Białymstoku z 1 kwietnia 2009 r. sygn. akt I SA/Bk 614/08, WSA w Gorzowie Wlkp. z 28 maja 2009 r. sygn. akt I SA/Go 214/09, WSA w Warszawie z 20 lutego 2009 r. sygn. akt III SA/Wa 1519/08).

Leasing finansowy podatkowo

Art. 17 f.1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wskazuję, iż do przychodów finansującego i odpowiednio do kosztów uzyskania przychodów korzystającego nie zalicza się opłat ustalonych w umowie leasingowej w części stanowiącej spłatę wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

1. umowa leasingu została zawarta na czas oznaczony,
2. suma ustalonych w umowie leasingu opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych,
3. umowa zawiera postanowienie, że odpisów amortyzacyjnych w podstawowym okresie umowy leasingu dokonuje korzystający.

Jeżeli wyżej opisane warunki zostaną spełnione umowa będzie miała charakter leasingu finansowego i wówczas leasingobiorca będzie zaliczał do kosztów podatkowych odpisy amortyzacyjne od przedmiotu leasingu oraz odsetkową część raty leasingowej.

Dla wyjaśnienia – normatywnym okresem amortyzacji jest okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych dla celów podatkowych.

W myśl art. 17a ust.4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych normatywnym okresem amortyzacji dla

1. środków trwałych – jest okres, w którym odpisy amortyzacyjne, wynikające z zastosowania stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych, zrównują się z wartością początkową środków trwałych,
2. wartości niematerialnych i prawnych – jest okres ustalony w art. 16m ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.